Co łączy powiat piotrkowski z rosyjską literaturą piękną? A w szczególności z poezją? Odpowiedź jest prosta – postać Nikołaja Stiepanowicza Gumilowa. Ten uchodzący za jednego z czołowych rosyjskich poetów srebrnego wieku, współtwórca akmeizmu, stracony przez bolszewików za rzekomy udział w spisku kontrrewolucyjnym, swego czasu znalazł schronienie i nocleg w Skotnikach.
Położona na Wyżynie Przedborskiej, w powiecie piotrkowskim, w gminie Aleksandrów, na Szlaku Rekreacyjnym Rzeki Pilicy niewielka miejscowość o nazwie Skotniki kryje w swych dziejach kilka ciekawych i dość zaskakujących wydarzeń. Jedno z nich związane jest z rosyjską poezją tak zwanego srebrnego wieku i jednym z jej czołowych przedstawicieli. Otóż nieco ponad dekadę temu, spore poruszenie wywołała wśród Rosjan, a dokładnie wśród badaczy literatury, informacja, że to właśnie w Skotnikach przed laty znalazł schronienie jeden z najwybitniejszych ich poetów.
Zdarzenie owo miało miejsce w czasie I wojny światowej – w 1914 roku – a poetą tym był Nikołaj Stiepanowicz Gumilow (1886-1921). Odkrycia dokonał Jewgienij Stiepanow, literaturoznawca z Moskwy, który od lat 80. Minionego wieku zajmuje się życiem i twórczością Gumilowa, zwłaszcza jego losami w czasie Wielkiej Wojny. Stiepanow, autor przewodnika turystycznego pod tytułem „Poeta na wojnie” ustalił, że Nikołaj Gumilow jako żołnierz pułku ułanów lejbgwardii, w trakcie swojego szlaku bojowego na ziemiach polskich, zatrzymał się na jeden z noclegów w Skotnikach k. Piotrkowa. Poeta swoje wojenne wspomnienia wydał drukiem jako „Zapiski kawalerzysty”. W jednym z rozdziałów tej publikacji opisał nawet proboszcza wiejskiej parafii, u którego nocował. Po latach udało się ustalić, że był to ksiądz R. Czernikiewicz. Kapłan nie tylko serdecznie przyjął rosyjskiego żołnierza, ale na wieść zaś, że ma do czynienia z poetą i pisarzem – poprosił, by ten upamiętnił go i miejscowość w książce. Nazwisko i nazwę wioski zanotował na kartce, a Gumilow wsunął ją za mankiet szynela (wełnianego wojskowego płaszcza). Niestety kartka, po kilku dniach gdzieś się zawieruszyła nad czym poeta bardzo ubolewał. Jednak po przeszło 90 latach, Jewgienijowi Stiepanowi udało się uzupełnić tę „lukę” w dziele swego ulubionego poety i przy okazji wpisać Skotniki w dzieje rosyjskiej literatury pięknej.
Nikołaj Gumilow uznawany jest w Rosji za jednego z najwybitniejszych poetów przełomu XIX i XX wieku. Uchodzi za współtwórcę akmeizmu, czyli odejścia w poezji od wieloznaczności na rzecz opisywania realnego świata dokładnie takim jakim on jest. Urodził się w Kronsztadzie, w 1886 roku w rodzinie lekarza marynarki wojennej. Był pierwszym mężem Anny Achmatowej, wraz z którą i Osipem Mandelsztamem, tworzył programowe manifesty akmeizmu. To z jego inicjatywy powstała w 1911 roku w Petersburgu słynna grupa „Cech Poetów”. Nikołaj Stiepanowicz Gumilow został rozstrzelany 24 sierpnia 1921 roku Petersburgu przez NKWD za rzekomy udział w kontrrewolucyjnym spisku. Jego twórczość przez długie lata była w ZSRR zakazana.
Najważniejsze tomy wierszy Gumilowa to Szlak Konkwistadorów, Obce niebo, Kołczan, Ognisko, Słup ognisty. Jak można przeczytać między innymi w Wikipedii jego utwory na język polski tłumaczyli: Leszek Engelking, Leopold Lewin, Seweryn Pollak i Adam Pomorski.
Agnieszka Warchulińska
Polecamy