W Polsce wirus HIV jest poważnym wyzwaniem zdrowotnym. W rekomendacji Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji wskazano, że w ostatnich trzech latach w Polsce zaobserwowano znaczący wzrost liczby nowych zakażeń. W ciągu pierwszych 10 miesięcy 2024 r. odnotowano niemal 2 tys. nowych przypadków, z których większość zdiagnozowano w zaawansowanym stadium choroby.
Od maja test w kierunku HIV może zlecić każdy lekarz POZ. Testy w poradni POZ, zlecone przez lekarza umożliwią pacjentom szeroki dostęp do diagnozowania w kierunku zakażenia wirusem HIV. Wczesne wykrycie zakażenia HIV i jego skuteczne leczenie umożliwią choremu dłuższe życie w zdrowiu.
Co to jest HIV
HIVto ludzki wirus upośledzenia (niedoboru) odporności. Można się nim zakazić od drugiego człowieka np. przez kontakty seksualne, dziecko może się zakazić od matki HVI+ podczas karmienia piersią. Dotąd nie wynaleziono ani szczepionki ani leku, który mógłby wyeliminować HIV z organizmu. Wielu pacjentów nie wie, że jest zakażonych wirusem, bo choroba nie daje objawów lub chory nie podejrzewa, że dolegliwości, które odczuwa są spowodowane przez wirus HIV.
Co to jest AIDS
AIDS to zespół nabytego upośledzenia (niedoboru) odporności, który sprawia, że organizm nie jest w stanie bronić się przed infekcjami. Wywołuje go wirus HIV, zwykle po wielu latach od momentu zakażenia. Pierwsze objawy kliniczne mogą pojawić się nawet po 10 lub więcej latach.
HIV/AIDS w Polsce
Narodowy Fundusz Zdrowia w 2022 roku przygotował raport na temat HIV/ AIDS. Poniżej najważniejsze dane:
- Liczba nowych rozpoznań HIV w latach 2012 – 2021 systematycznie wzrasta.
- W 2021 roku w Polsce przebywało 16,9 tysięcy osób z rozpoznaniem HIV. Jest to liczba większa o 84% w porównaniu do 2012 roku.
- W 2021 r. liczba leczonych antyretrowirusowo pacjentów z rozpoznaniem HIV wyniosła 14,5 tysiąca, czyli leczyło się 86% pacjentów zakażonych.
- 44% osób z rozpoznanym zakażeniem HIV przebywających w Polsce w 2021 r. to mieszkańcy województw: mazowieckiego, śląskiego i dolnośląskiego
- W Łódzkiem żyje 1,1 tys. pacjentów zakażonych HIV.
- W latach 2012-2021 zmieniła się populacja osób z HIV. Z 40% do 28% spadł udział osób w wieku poniżej 35 r.ż. Z kolei wzrósł udział 2 kategorii najstarszych 55-64 i 65+ . W 2021 roku w sumie stanowią one 13%, w porównaniu do 8% w 2012 roku. Wynika to z dłuższego czasu przeżycia pacjentów zakażonych HIV, jak również stosunkowo częstszych nowych rozpoznań w nieco starszych grupach wieku, szczególnie w grupie wieku 35-44 (obecnie ok. 1/3 nowych rozpoznań).
Zakażenie wirusem HIV – kto powinien zrobić test
Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jabłonowska kierownik Poradni Nabytych Zaburzeń Odporności przy Szpitalu im. Biegańskiego w Łodzi: – Każdy, kto miał kontakt seksualny z osobą, która przyjmowała środki odurzające lub miała wcześniej ryzykowne kontakty seksualne, każdy kto miał kontakty z kimś dla kogo nie był to pierwszy kontakt seksualny – powinien przynajmniej raz w życiu zrobić test w kierunku HIV. Tylk10% dorosłych Polaków kiedykolwiek zrobiło test w kierunku HIV – to zdecydowanie za mało! Osoby które mają powtarzające się ryzykowne kontakty seksualne powinny taki test wykonywać regularnie nawet co 3 miesiące. Kolejna grupa to, ci którzy kiedykolwiek przyjmowali jakieś środki odurzające – to nie muszą być środki podawane dożylnie. Również substancje psychoaktywne podawane innymi drogami promują, czy też sprzyjają podejmowaniu innych ryzykownych zachowań, więc to także osoby, które powinny zrobić test. Test powinny zrobić także osoby, które nakłuwały skórę niejałowym sprzętem np. aby zrobić sobie tatuaż, czy przyjąć jakąś substancję np. anabolik. Stomatolog, kosmetyczka czy fryzjer, jeśli tylko przestrzegają ściśle zasad sanitarnych, które obowiązują w ich pracy, to ryzyka dla ich klientów właściwie nie ma. Mamy bardzo dużo późnych rozpoznań. 50-60% pacjentów rozpoznanych jest na późnym etapie zakażenia. Musimy coś zmienić, aby rozpoznawać zakażenie HIV na wcześniejszym etapie. Dlatego diagnostyka powinna być szeroko promowana.
Od maja test na HIV może zlecić lekarz POZ w każdej poradni POZ
Od maja test na HIV może zlecić każdy lekarz POZ. Badanie jest dostępne dzięki budżetowi diagnostycznemu. Każdy lekarz dysponuje takim specjalnym budżetem diagnostycznym na dodatkowe badania obrazowe i laboratoryjne, która mają umożliwić mu leczenie bez konieczności konsultacji specjalistycznych, czy wykonywania badań inwazyjnych.
Badanie w kierunku HIV może pomóc lekarzowi wcześniej podjąć decyzję o skierowaniu pacjenta na specjalistyczne leczenie, a to kluczowe w leczeniu HIV/AIDS. O skierowaniu pacjenta na test HIV decyduje lekarz POZ.
Rozszerzenie zakresu badań diagnostycznych, z których może skorzystać lekarz rodzinny/lekarz podstawowej opieki zdrowotnej zawsze wiąże się z korzyścią dla lekarza i dla pacjenta – lekarzowi daje możliwość potwierdzenia lub wykluczenia choroby w toku procesu diagnostycznego a pacjentowi szybsze rozpoznanie i możliwość wczesnego włączenia odpowiedniego leczenia.
Do tej pory lekarz POZ, który na podstawie danych klinicznych oraz informacji epidemiologicznych ustalił przesłanki do wykonania badania w kierunku zakażenia HIV był pozbawiony możliwości kontynuacji diagnostyki w tym zakresie, musiał skierować pacjenta do wykonania tego badania w innym trybie (skierowania do AOS lub zalecenie wykonania badania samodzielnie przez pacjenta).
A przecież wczesne wykrycie zakażenia HIV, niezwłoczne rozpoczęcie leczenia dają obecnie możliwość skutecznej rekonstrukcji układu immunologicznego, utrzymania przez pacjenta dalszego życia w dobrym zdrowiu i co ważne – pozwala na ograniczenie transmisji wirusa w populacji.
Lekarz rodzinny/lekarz podstawowej opieki zdrowotnej z pewnością skorzysta z możliwości wykonania badania w kierunku zakażenia HIV w przypadku pacjentów z ryzykownymi zachowaniami seksualnymi, stosujących substancje psychoaktywne drogą iniekcyjną, w przypadku diagnostyki różnicowej objawów wskazujących na niedobór odporności, czy w przypadku niejasnych, nawracających stanów chorobowych o niewyjaśnionej przyczynie – mówi Honorata Błaszczyk, lekarz rodzinny.
Test w kierunku HIV można również wykonać w publicznych placówkach medycznych ze skierowaniem od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego np. ginekologa.
Ciężarne obowiązkowo wykonują taki test 2x w trakcie ciąży. Jeśli kobieta jest zakażona HIV możemy włączyć leki antyretrowirusowe i chronić skutecznie przed zakażeniem dziecko.
Ta wiedza, którą osiągnęliśmy testując ciężarne wskazuje, że ta grupa osób które powinny zrobić sobie test jest dużo większa niż myśli przeciętny Polak – podkreśla prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jabłonowska
Test zrobisz bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo w punktach konsultacyjno-diagnostycznych (PKD) w całej Polsce.
PKD przy Łódzkim Centrum Medycyny Specjalistycznej
ul. Piotrkowska 5 90-406 Łódź, 1. piętro, pokój 12
Koordynator – tel. 737-443-873
Godziny otwarcia:
Poniedziałki 16.00 – 19.00
Środy 16.00 – 19.00
Piątki 16.00 – 19.00
Leczenie HIV/AIDS
Każdy pacjent zakażony HIV wymaga leczenia. Chorzy korzystają z leczenia antyretrowirusowego. Leczenie ma wygodną formę, pacjenci przyjmują tabletki (lub lek w zastrzyku).
Osoba zakażona HIV, jeśli wcześnie rozpocznie leczenie, może żyć tak samo długo jak osoba niezakażona. Jeśli nie rozpocznie leczenia (bo np. nie wie, że jest zakażona ), może zginąć ciągu 8–10 lat (śmierć w takim okresie następuje u 90% zakażonych).
Każdy pacjent zakażony HIV powinien być leczony antyretrowirusowo. I to jak najszybciej. Jakie są korzyści z takiego leczenia? Pacjent leczony skutecznie, nie zakaża innych, może pracować, normalnie żyć. Jedynym ograniczeniem jest konieczność przyjmowanie leku. Leczenie zmniejsza ryzyko chorób oportunistycznych i chorób nowotworowych – prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jabłonowska kierownik Poradni Nabytych Zaburzeń Odporności przy Szpitalu im. Biegańskiego w Łodzi.
Polecamy