„Obecny układ województw nie jest wynikiem spójnej koncepcji, lecz przypadkową hybrydą” czytamy w reporcie pt. „Korekta układu województw – ku równowadze rozwoju” którego autorem jest dr Łukasz Zaborowski, ekspert Instytutu Sobieskiego ds. rozwoju regionalnego i polityki przestrzennej. Zaborowski zakłada w swoim dokumencie, powstanie między innymi województwa piotrkowsko-częstochowskiego.
Opracowanie składa się z trzech części, z których każda może być przedmiotem niezależnej lektury. Część pierwsza zawiera argumentację na rzecz zmian, druga – wskazuje, na czym mogłoby one w praktyce polegać. Część trzecia to obszerny przegląd piśmiennictwa na temat podziału terytorialnego szczebla wojewódzkiego i szerzej – struktury przestrzennej kraju – od ostatniej reformy w roku 1999.
Koncepcja reformy przedstawiona w raporcie Łukasza Zaborowskiego pokazana jest w czterech wariantach, bez wskazania jednego optymalnego.
Wariant I „minimalny” to powściągliwa korekta obecnego stanu rzeczy. Nie powstają w nim nowe jednostki. Ma miejsce ograniczenie rozległości województw największych na rzecz mniejszych.
Wariant II „umiarkowany” przewiduje uzupełnienie układu o województwa „jednoznacznie brakujące” w świetle standardów obecnego podziału.
Wariant III „równoważący” to dalej idące ograniczenie województw ośrodków metropolitalnych na rzecz wieloośrodkowych województw „pozametropolitalnych”. Autor raportu proponuje powstanie województwa piotrkowsko-częstochowskiego z siedzibą stolicy w Częstochowie i Piotrkowie Trybunalskim.
„Trzecia nowa jednostka powstaje między okręgami metropolitalnymi Łodzi i konurbacji śląsko-dąbrowskiej. Składa się z regionów Częstochowy i Piotrkowa Trybunalskiego. Zasięg tego pierwszego odpowiada w przybliżeniu miejscowej archidiecezji, obejmując pas „jurajski” z dzisiejszego województwa śląskiego. Od strony Łodzi do obszaru ciążenia Piotrkowa wchodzą jedynie pobliskie Bełchatów i Tomaszów. Zjednoczenie Częstochowy i Piotrkowa Trybunalskiego rozwiązuje problem ich wspólnego zaplecza, dotychczas rozdzielonego granicą. ” – czytamy w raporcie Instytutu Sobieskiego.
Innowacyjny wariant IV „makroregionalny” stanowi powrót do koncepcji dużych województw, opartych o wielkoskalowe układy osadnicze, w szczególności ośrodki metropolitalne. Jednak – w celu utrzymania równowagi sił – w tym wariancie największe ośrodki zostają pozbawione funkcji administracyjnych szczebla wojewódzkiego. Wariant IV „makroregionalny” zakłada powstanie województwa środkowopolskiego z głównymi ośrodkami w Kaliszu Ostrowie Wielkopolskim, Piotrkowie Trybunalskim ze stolicą w Łodzi.
Obecne granice samorządów ustanowiono podczas reformy administracyjnej Polski z 1999 roku. Wprowadziła ona wtedy 3-stopniową strukturę podziału terytorialnego. W wyniku reformy utworzono 16 rządowo-samorządowych województw i 308 samorządowych powiatów. Reforma miała na celu budowę samorządności i usprawnienie działań władz w terenie. Zmniejszono liczbę województw z 49 do 16.
Pełen raport do pobrania poniżej.
Polecamy