Za dwa lata będzie obchodził 100-lecie istnienia. Powstał ze słynnej w Piotrkowie pożyczki ulenowskiej. Był i jest miejscem chętnie odwiedzanym przez mieszkańców miasta. Często bywa plenerem okolicznościowych zdjęć. To tu wielu piotrkowian po raz pierwszy mogło zobaczyć i dotknąć drzewa korkowego. Na jego terenie znajduje się również jedna z pierwszych i nielicznych w mieście fontann.
Niewiele osób można dziś w nim spotkać. Wiadomo jesienne deszcze i chłód raczej nie sprzyjają spacerom. W piotrkowskim Ogrodzie Botanicznym, jedynym takim w mieście, panuje spokój i cisza. W okresie wiosennym i letnim to jedno z najchętniej odwiedzanych miejsc. Za dwa lata piotrkowski Ogród Botaniczny, położony tuż za parkiem im. księcia Józefa Poniatowskiego będzie świętował 100. urodziny. I o czym niewielu wie ogród jest wpisany na listę piotrkowskich zabytków.
Ogród z pożyczki
Liczący 7.5 tys. m.kw. ogród powstał m.in. dzięki zaciągnięciu przez ówczesne władze Piotrkowa słynnej amerykańskiej pożyczki, w wyniku, której w mieście wybudowano wodociągi, Wieżę Ciśnień i Halę Targową. Wyasygnowane z funduszy publicznych środki pozwoliły również na powiększenie położonego na południowych błoniach Piotrkowa terenu przeznaczonego pod rekreację poprzez dobudowanie do południowej części parku właśnie ogrodu botanicznego. Sam projekt utworzenia ogrodu narodził się jednak znacznie wcześniej. Już w 1911 roku radny Marian Buczkowski wystąpił z pomysłem „zainstalowania ciekawej biologicznie roślinności” w Piotrkowie. Do pomysłu powrócono kilka lat później. 19 marca 1918 roku Rada Miejska zaakceptowała pomysł utworzenia tej zielonej enklawy. Budowa ruszyła w 1927 roku.
260 poletek doświadczalnych
Ostateczną formę piotrkowski ogród zawdzięcza Wincentemu Justynie (1900-1986), nauczycielowi z dawnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego. Okolicznościową tablicę i ławeczkę poświęconą jego osobie można dziś oglądać przy wejściu do Parku Miejskiego (pisaliśmy o tym tutaj). Układ ogrodu przez te wszystkie lata nie uległ znacznym modyfikacjom. Jest położony symetrycznie wzdłuż głównej alei spacerowej parku. Z lewej jak i z prawej strony na przeciw siebie znajduje się 260 poletek doświadczalnych. Przez dekady rośliny do ogrodu sprowadzane były z różnych stron Europy. Dlaczego nie z Ameryki i Azji? Bo te egzotyczne nie przezimowałyby w naszym klimacie. Wschodnią część placówki stanowi drzewostan, stare okazy dendrologiczne tj. kasztany, graby, lipy, dęby, buki, jesiony i tuje. Najciekawszym jest bez wątpienia drzewo korkowe, jedyne takie w mieście, o zamszowej w dotyku korze. W 2006 roku jeden z dębów, mający 310 cm w obwodzie, został uznany za pomnik przyrody. Drzewo to należy do grupy najstarszych jak i najlepiej zachowanych okazów dendrologicznych w ogrodzie i w całym parku. Co roku wszystkie drzewa rosnące w ogrodzie, jak i w parku przechodzą tak zwaną kwalifikację do szczepień i są poddawane zabiegom higienicznym.
1000 dali i 500 róż
Jeśli chodzi o kwiaty to szczególnie latem dominują tu dalie i róże – średnio na rabatach położonych w południowej części ogrodu kwitnie około 500 róż (wielokwiatowych, wielkokwiatowych, krzewiastych oraz wysokich), do 1000 dali oraz peoni zakupionych przez Referat Ochrony Środowiska Urzędu Miasta. I widok i zapach jest oszałamiający.
Fontanna
Na terenie piotrkowskiego ogrodu botanicznego znajduje się również jedna z nielicznych w mieście fontann. Kiedy powstał ogród rośliny, które miały stanowić jego ozdobę, były jeszcze zbyt małe by optycznie zapełnić dość sporych rozmiarów obszar, stąd pomysł na ozdobny wodotrysk. Kto jest jej twórcą? Tego niestety na starych planach nie można odczytać. W okresie jesienno-zimowym jest ona nieczynna, uruchomiana jest ona zwykle na początku maja, gdy ryzyko przymrozków i zniszczenia wodnej instalacji z powodu niskich temperatur jest już niewielkie.
Opiekunowie ogrodu
Po II wojnie światowej piotrkowskim ogrodem botanicznym zajmowała się prof. Fietkiewicz, pedagog z jednej z piotrkowskich szkół średnich. Od 1974 roku przez ponad 30 lat pieczę nad tą zieloną częścią miasta sprawowała Zofia Bremerska. Obecnie ogród znajduje się pod administracją Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta. 10 lat temu ogród przeszedł częściową odnowę. Warto jeszcze wspomnieć, że w okresie II wojny światowej niejaki Niemiec Kreizmann urządził w nim ogród warzywny.
Wandale i kradzieże
Teren Ogrodu udostępniany jest odwiedzającym codziennie od wczesnych godzin rannych do zmierzchu. Dawniej zamykano go o godzinie dziewiętnastej. Odkąd jednak w połowie lat 90. stał się ulubionym plenerem fotograficznym dla nowożeńców zmieniono godzin jego otwarcia. Prawdziwą plagą tego miejsca są kradzieże roślin. Te najczęściej od lat zdarzają się tuż przed Wielkanocą i Bożym Ciałem, kiedy ludzie szukają nowości do swych domowych doniczek. W minionych latach sporym problemem tego zielonego terenu byli wandale. – „Może byłoby o wiele więcej roślin, więcej ciekawych botaniczne i biologicznie okazów, ale trzeba z żalem powiedzieć, że nasze społeczeństwo nie dorosło jeszcze co do niektórych spraw. Tuż za ogrodem znajduje się boisko i często, gdy kończy się jakaś masowa impreza czy mecz to okalający naszą roślinność płot nie jest w stanie zatrzymać wandali. Depczą i tratują wszystko co napotkają na swej drodze” – żaliła się swego czasu dziennikarzom ww. Zofia Bremerska. I dodawała: – „Ozdobą ogrodu od lat są wolnostojące wózki obsadzone kwiatami. Często się zdarzało, że gdy rano przychodziliśmy do pracy znajdowaliśmy je leżące, zdewastowane, a nawet połamane. (…) Wielokrotnie zgłaszaliśmy problem na policję, ale złapanie wandali jest trudne.”
A jakie są wasze drodzy Czytelnicy wspomnienia związane z ogrodem botanicznym?
Tekst i foto: Agnieszka Szóstek
Materiały:
- 1. A. Warchulińska „Piotrków Trybunalski między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918-1939”, Łódź 2012.
- 2. K. Głowacki „Urbanistyka Piotrkowa Trybunalskiego”, Piotrków – Kielce 1984
- 3. „Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego”, (red) B. Baranowski, Łódź 1989.
- 4. „Dziennik Narodowy” 1918
- 5. Sprawozdanie Samorządu Miejskiego Miasta Piotrkowa za lata 1925-1933. Piotrków 1933.
- 6. Samorząd Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1935-1939 (Krótki zarys działalności), Piotrków 1939
- 7. kwerenda własna
Polecamy