16 marca 2004 roku ówczesny prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski podpisał ustawę o godle, barwach i hymnie RP, która między innymi ustanowiła Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej przypadający na 2 maja. W Piotrkowie 20 lat temu z okazji pierwszych obchodów Dnia Flagi Centrum Kształcenia Ustawicznego wykonało najdłuższą, bo 50-metrową flagę biało-czerwoną, która zawisła na wieży ciśnień przy ulicy Słowackiego…
W tym roku mija dokładnie 20 lat odkąd za sprawą znowelizowanej ustawy o godle, barwach i hymnie obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. To czego zabraniała nam PRL-owska ustawa z 1980 roku w 2004 stało się naszym prawem!
Istotna zmiana
Od 20 lutego 2004 roku, kiedy to Sejm znowelizował ustawę o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej każdy z nas może bez ograniczeń uwidaczniać symbole narodowe. Mogą być one użyte kiedy tylko chcemy, niemniej, o czy mówi ww. ustawa, należy otoczy je czcią i szacunkiem.
Flaga nie tylko od święta
Wiele krajów celebruje swoje barwy narodowe. Swoje święto flagi obchodzą między innymi Amerykanie, Meksykanie, Finowie, Litwini, Ukraińcy, Argentyńczycy czy Chińczycy. Dlaczego to tak ważne święto? Otóż uwidocznienie symbolu narodowego podkreśla więź z państwem, umacnia nasze poczucie narodowej przynależności. Jakiekolwiek to państwo by nie było, sprawia, że czujemy się zjednoczeni i że tworzymy jakąś całość. Całość, której zależy na wspólnym celu – w tym przypadku – na Polsce. Umieszczajmy zatem naszą flagę w różnych miejscach: na balkonach, ścianach, przy różnego rodzaju okazjach: weselach, spotkaniach, uroczystościach. Warto też umieścić biało-czerwona flagę w miejscu, gdzie przebywamy każdego dnia, wszędzie tam, gdzie chcemy podkreślić nasz patriotyzm.
Piotrkowski rekord Guinnessa?
Warto przypomnieć, że w 2004 roku przy okazji pierwszych obchodów Święta Flagi Rzeczypospolitej Polskiej Piotrków zagościł niemalże we wszystkich serwisach informacyjnych ogólnopolskich stacji telewizyjnych. A wszystko za sprawą rekordowej wówczas 50-metrowej długości biało-czerwonej flagi przygotowanej przez uczniów i nauczycieli Centrum Kształcenia Ustawicznego. 2 maja 2004 roku podczas festynu w śródmiejskim parku „Krzywda” ważącą ponad 30 kg flagę uniósł nad miasto balon na ogrzane powietrze. Ostatecznie najdłuższa w owym czasie flaga w Polsce zawisła na kilka tygodni na stojącej przy ulicy Słowackiego wieży ciśnień. Podobno rozważano zgłoszenie jej do legendarnej Księgi Rekordów Guinnessa.
Oficjalnie biało-czerwona od 1831
Dzień Flagi nie jest dniem wolnym od pracy. Pomysłodawcom święta przyświecało na celu bardziej popularyzowanie wiedzy o polskiej tożsamości narodowej, o naszych korzeniach, a szczególnie o polskich symbolach narodowych niż dodawanie kolejnego dnia wolnego do kalendarza. W roku uchwalenia Dnia Flagi RP, jak pokazały badania przeprowadzone między innymi w szkołach, wiedza na temat historii i tradycji polskich symboli narodowych była wówczas znikoma. Czy dziś jest już lepiej? To pytanie do socjologów i badaczy opinii publicznej. My przy okazji przypominamy, iż polskie barwy narodowe kształtowały się na przestrzeni wieków i mają jako jedne z nielicznych w świecie pochodzenie heraldyczne. Wywodzą się z barw herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. 7 lutego 1831 roku Sejm Królestwa Polskiego podjął specjalną ustawę dotyczącą barw polskiej flagi. Wcześniej obok barw biało-czerwonych używane były także inne barwy. „Izba senatorska i poselska po wysłuchaniu wniosków Komisyi sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni łączyć się wszyscy Polacy, postanowiły i stanowią: Artykuł 1. Kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym. Artykuł 2. Wszyscy Polacy (…) te kolory nosić mają w miejscu, gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były” – tak brzmiała przyjęta w 1831 roku przez Sejm ustawa, która jako pierwsza normowała kwestię polskich barw narodowych.
W symbolice polskiej flagi biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski, i bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Oba te godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Na fladze biel jest u góry, ponieważ w polskiej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła. Te przyjęte przez wspomniany Sejm Królestwa Polskiego barwy rozpowszechniły się bardzo szybko i towarzyszyły Polakom we wszystkich ważnych wydarzeniach. Były symbolem państwa, które nie istniało i narodu, który pod tymi barwami wybijał się na niepodległość.
W Polsce od X wieku
Flaga, chorągiew czy sztandar – zaliczane do znaków weksylologicznych – ściśle łączą się z herbem, stanowiąc jedną z dyscyplin heraldyki. „Chorągiew to płachta płótna barwionego wg określonych zasad i przytwierdzona do drzewca”. O jej kolorystyce decyduje barwa herbu. Nazwa pochodzi od mongolskich znaków wojskowych: orongo i horongo.
W Polsce chorągwi używali książęta już w X wieku, umieszczając na nich swe znaki w ulubionych barwach. W Europie to one dały początek herbom. Jeżeli herb zdobił chorągiew – była ona jednobarwna, bez niego – była podzielona na poziome pasy (górny uzyskiwał barwę godła herbowego, dolny – tarczy herbowej). W Polsce, jako flaga państwowa, pojawiła się na przełomie XIII i XIV wieku, a więc w okresie jednoczenia się poszczególnych jednostek terytorialnych. Przybrała barwę czerwoną z uwidocznionym na jej tle białym orłem. Z niewielkimi zmianami, w takiej postaci przetrwała do rozbiorów.
Odmianą flagi państwowej jest bandera (z hiszpańskiego: bander), umieszczana na okrętach wojennych i statkach handlowych. Pierwsza polska bandera pochodzi z 1562 roku, jako prywatna flaga królewska. Sztandar to z kolei rodzaj chorągwi wojskowej, używanej w armii Księstwa Warszawskiego oraz Królestwa Polskiego. Takież określenie noszą chorągwie organizacji społeczno-politycznych, a także szkół, zakładów pracy itp.
Tekst: Agnieszka Szóstek
Polecamy